Cursusbeschrijving
Nederland heeft een bijzondere relatie met de aandelen- en derivatenhandel. Niet alleen was Nederland het eerste land waar aandelen werden verhandeld, het is steeds zeer innovatief gebleken in het ontwikkelen van nieuwe financiële producten en handelstechnieken.
Hoe kunnen we dat verklaren? Was de Nederlandse Republiek immers niet ook een gereformeerde samenleving, met groot argwaan tegen rente, gierigheid en verregaande welvaart? Om tot een antwoord op deze vraag te komen moeten we de beursvloer op: daar, in de dagelijkse handelspraktijk werd – zo zullen we ontdekken – een affectieve economie vormgegeven die stimulerend werkte voor de handel in het algemeen en de aandelenhandel in het bijzonder. Die handel gestimuleerd door het bijzondere culturele klimaat in de Nederlandse Republiek, waar welwillend werd gedacht en geschreven over ‘papieren handel’. Terwijl in andere landen de aandelenhandel eeuwenlang moest vechten tegen vaak fel publiek en institutioneel verzet, kenmerkt Nederland zich door een veel gunstigere relatie tussen publiek en handel.
Doel van deze lezing is dus niet zozeer om een financiële of institutionele geschiedenis van de aandelenhandel en de optiebeurs te geven, maar om handel te onderzoeken als maatschappelijk verschijnsel, vanuit een lange-termijn-perspectief. Een sturende vraag daarbij de rol die affecten – emoties en lichamelijke aspecten – speelden in de ontwikkeling van de (vroeg)moderne economie.
Prof. dr. Inger Leemans is hoogleraar Cultuurgeschiedenis aan de VU. Haar onderzoek focust op de vroegmoderne tijd, maar strekt zich uit van emotiegeschiedenis, via culturele economie naar Digital Humanities. Op dit moment schrijft ze een cultuurgeschiedenis van de aandelenhandel in Nederland en onderzoekt ze de rol die emoties en de verbeelding speelden in de ontwikkeling van het vroege kapitalisme.