lezing De Toverberg - quarantaine voor gevorderden

Beschrijving

In De Toverberg (1924) van Thomas Mann maakt de lezer kennis met de Duitse jongeman Hans Castorp. In deze roman, over ziekte, dood en quarantaine verblijft Hans Castorp jarenlang in een Zwitsers luxe-sanatorium wegens mogelijke tuberculose. Het is echter de vraag of hij echt ziek is: misschien houden heel andere overwegingen hem vast. Zo zijn daar de zwijgende Russische Clawdia Chauchat, op wie hij verliefd is, en de Italiaan Ludovico Settembrini die hem politieke en filosofische ideeën bijbrengt. En het sanatorium biedt ook een comfortabele levenswijze en veel tijd voor overpeinzingen en avonturen,- kortom, Hans Castorp voelt zich in het sanatorium wellicht meer thuis dan in de ‘gezonde’ wereld’.

Achter dit verhaal staat een grootse thematiek: de Europese ideeënstrijd aan het begin van de twintigste eeuw tussen (Franse) Verlichtingstraditie en (Duitse) Romantiek, humaniteit en radicalisme, vooruitgangsgeloof en reactie. Een groot complex van botsende ideeën in de tijd van het wilhelminische Duitsland, waarin de filosofie van Friedrich Nietzsche en Sigmund Freuds psycho-analyse een rol spelen,- en daartegenover de onzekerheid van de moderne mens. Aldus staat het sanatorium symbool voor Duitsland en Europa vóór de Eerste Wereldoorlog: een welvarende en intellectuele samenleving, die echter doodziek is en op instorten staat.

Desondanks bezit De Toverberg een lichtvoetige, zelfs humoristische sfeer en maakt de lezer kennis met uiterst levendige personages: van de welbespraakte Vrijmetselaar Settembrini tot de zwijgende Russische Clawdia Chauchat en de verpersoonlijking van Bacchus, Pieter Peeperkorn.